استان آذربایجان غربی به سبب برخورداری از اوضاع جغرافیایی و تنوع آب و هوایی و بارش های مناسب به ویترینی از انواع گیاهان دارویی و منابع طب سنتی تبدیل شده است.
این استان که یکی از مهمترین رویشگاه های گیاهان دارویی در کشور است از نظر تنوع گیاهان دارویی رتبه اول کشور را به خود اختصاص داده است.
استان آذربایجان غربی دارای 2 میلیون و 500   هزار هکتار مرتع و 101 هزار هکتار جنگل و بقیه عرصه کشاورزی و کوهپایه‌ای است و از این رو ظرفیت مناسبی برای کشت و پرورش گیاهان دارویی دارد . اما در این چشم انداز کم نظیر طبیعی ، آذربایجان غربی به سبب وضع آب و هوایی سال های اخیر و استفاده بی رویه از منابع طبیعی و همچنین روش های غیر اصولی در برداشت ، گیاهان دارویی را در معرض نابودی قرار داده است.
مدیر خوشه صنعتی عرقیات گیاهی استان می گوید : در حدود 800 هکتار از اراضی استان زیر کشت گیاهان دارویی قرار دارد اما بیش از 90 درصد این گیاهان دارویی در عرصه های طبیعی به صورت خودرو می رویند.
وزارت جهاد کشاورزی هم اعلام کرد تاکنون در کشور هشت هزار گونه گیاهی شناخته شده که از این تعداد بیش از هزار و 200 گونه در استان شناسایی شده است و از این میزان هم بیش از 446 گونه گیاه دارویی در آذربایجان غربی می روید که چوبان کبریتی ، بادرنجبویه ، شب بو ، ختمی ،آجی بیان و شیرین بیان ، ثعلب ، مرزه ، اسپناخ ، ایت بورنی ، داغ قارپیزی ، مندی ، داغ سقزی ، یمیشان ، چریش ، غازایاغی ، قره یونجا ، یارپیز ، دوه دابانی ، اوشقون ، بید مشک ، بادرشبو ، بزوشه ، بوغاز قووران ، کهلی اوتی ، بولاغ اوتی ، اوغلان اوتی و یارپیز با نام های متنوع بومی از جمله معروفترین این گیاهان دارویی هستند.
آقای محمدپور کارشناس تولیدات گیاهی در اورمیه می گوید: گیاهان دارویی که عمدتا در دشت ها ، ارتفاعات ، کوهپایه ها ، حاشیه رودها و دره ها می رویند در طب سنتی برای درمان پرفشاری خون ، سرفه ، بیماری های گوارشی ، بیماری های قلبی ، سرما خوردگی ، تسکین اعصاب ، رفع نفخ معده ، بیماری های پوستی و قندخون کاربرد دارند.
او می افزاید: قسمت های مختلف آن از جمله ساقه ، ریشه ، میوه ، پیازچه ، برگ ، دانه ، برگ های تازه ، غده زیرزمینی ، اندام های هوایی و سرشاخه ها به مصرف می رسند و کاربردهای مختلفی از نظر درمانی دارند.
یکی از عطاران قدیمی در بازار ارومیه می گوید : در چند سال اخیر داروهای گیاهی مورد توجه فزاینده ای قرار گرفته است و این به علت عوارض جانبی داروهای شیمیایی و تمایل به استفاده از دارو های طبیعی می باشد.
آقای ظهوری افزود : بیشتر گونه های گیاهان دارویی آذربایجان غربی اسانس دار است که در این جهت آموزش روش های نوین گیاه درمانی لازم است برای تمامی فعالان در عرصه فروش داروهای گیاهی ارائه گردد تا آسیب های ناشی از مصرف بی رویه گیاهان دارویی به حداقل برسد.
در این میان با توجه به مطالعات کارشناسان در زمینه ارزش اقتصادی کشت و برداشت گیاهان دارویی می توان ادعا کرد با استفاده بهینه از این موهبت الهی و با برنامه ریزی کارآمد در راستای استفاده بهینه از منابع طبیعی گامی محکم و استوار در پیکره اقتصاد استان صورت می پذیرد و با توسعه آن می‌توان آرزوی رشد اقتصاد کشاورزی استان را به واقعیت تبدیل کرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان با اشاره به اهمیت توسعه کشت گیاهان دارویی در استان می گوید : این سازمان در یک برنامه 5 ساله در نظر دارد کشت گیاهان دارویی در استان را به میزان 10 هزار هکتار دیگر افزایش دهد .
دکتر اصغری می افزاید : اجرای این برنامه 5 ساله از سال 90 شروع شده و تاکنون استقبال خوبی از اجرای این طرح شده است و سازمان جهاد کشاورزی از تولید کنندگان و متقاضیان پرورش گیاهان دارویی حمایت می کند .
مدیر خوشه صنعتیِ عرقیات گیاهی استان می گوید : جدای از فواید پزشکی و درمانی این گیاهان ، کارآفرینی و اشتغالزایی مهم‌ترین جنبه مورد توجه این در کشت و پرورش این گیاهان است به طوری که از کشت این گیاهان تا فرآوری و تبدیل آنها به داروهای گیاهی زمینه مساعدی برای ایجاد شغل فراهم می‌شود.
دکتر زبردست می افزاید: با توجه به وفور گیاهان دارویی در استان ، سرمایه گذاری در این عرصه باید در اولویت های مهم استان قرار بگیرد ، چرا که میزان سودآوری یک هکتار از گیاهان دارویی نزدیک به 150 میلیون ریال است که این میزان 20 برابر سودآوریِ محصولات کشاورزی همچون گندم است.
با وجود این همه قابلیت در زمینه گیاهان دارویی ، این بخش استان همراه با مشکلاتی است که برداشت غیر اصولی و غیر علمی از طبیعت ، بزرگترین خطری است که گیاهان دارویی موجود در آذربایجان غربی را تهدید می کند و خطر انقراض در کمین گونه های مختلف این گیاهان قرار دارد.
خانم حیدری ، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی جهاد کشاورزی آذربایجان غربی می گوید: تغییـرات آب و هوایی و مهم تر از آن برداشت بی رویه و غیر اصولی سبب انقراض گیاهان دارویی در این استان شده اند.
وی افزود : تولید صنعتی گیاهان دارویی و فرآوری ازآن ها که هم اکنون به صورت بسیار پایین و در حد اسانس و عرق گیری به شیوه سنتی انجام می پذیرد از دیگر ضرورت های این بخش به منظور جلوگیری از انقراض برخی گونه هاست.
دکتر سکوتی ، رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی می گوید: گیاهان دارویی همچون مریم گلی و کماذریون به علت اینکه رویشگاه آن ها خاص می باشد و گونه های مهم دیگری همچون ثعلب به سبب کم بودن فرصت تولید مثل در معرض تهدید قرار دارند و برداشت بی رویه این تهدید را دو چندان می کند.
آقای احمدی کارشناس گیاه شناسی در ارومیه هم می گوید: بی دقتی در جمع آوری و نحوه جمع آوری ، آلوده شدن گیاهان دارویی در انبار ها ، فقدان تخصص در افراد جمع آوری کننده و نداشتن فرهنگ استفاده از این گیاهان و نا آشنایی با خواص کامل این گیاهان موجب شده تا گیاهان دارویی استان با تهدید جدی روبرو شوند.
از سوی دیگر نزدیک به 250 گونه‌ گیاهی در مناطق کوهستانی رشد می‌کند و به طور طبیعی تعدادی از گیاهان دارویی کوهی ، همچون آویشن ، پیاز کوهی ، ثعلب ، موسیر ، انواع مریم گلی ، انواع مریم نخودی و جعفری کوهی در معرض انقراض قرار دارند.
در این میان باید توجه داشت که گونه های گیاهی قبل از اینکه به عنوان دارو مطرح شوند به عنوان خوراکی مورد توجه بوده اند که این امر سبب شده فشار مضاعفی برای برداشت گیاهان به طبیعت وارد شود.
خانم حیدری ، کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی می گوید: بر اساس مطالعات انجام شده از حدود 460 گونه گیاهی دارویی شناسایی شده در استان ، 83 مورد مصرف تغذیه ای دارد که 43 گونه از آن ، سبزی های بهاری است.
مدیر خوشه صنعتیِ عرقیات گیاهی استان هم معتقد است ، فرآوری و تولید صنعتی گیاهان دارویی از دیگر ضرورت های این بخش به منظور جلوگیری از انقراض برخی گونه ها است .
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی جهاد کشاورزی آذربایجان غربی هم می گوید: یکی از راهکارهای اساسی مقابله با خطر انقراض گیاهان دارویی ، بومی سازی این گیاهان است.
خانم حیدری می افزاید: هم اکنون حدود سه گونه از گیاهان دارویی از جمله آویشن ، بابونه و گل پر بر اساس شرایط مختلف کشت در این استان بومی سازی می شود.

کد : 154              گروه : تحلیل خبر

روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی

1

تاريخ نگارش: 1 ارديبهشت ماه ، 1391(17:23:42)
آخرين بروزآوري: 21 فروردين ماه ، 1393(12:58:18)
(8783 بازديد)